عنوان کتاب:       فرهنگِ گذرگاه

 لغات و اصطلاحات عامیانه و گفتاری دری  افغانستان 

 دوین و نگارش: تورپیکی و عارف عزیز
تقریض و تصحیح:            عبدالحلیم قیومی
دیزاین پشتی:      پروین عزیز
تعداد صفحه 450
سال نشر 2017

انجمن فرهنگ افغانستان «انتشارات بامیان»
قیمت:                           35 یورو

راجستر کتابخانة عمومی فرانسه – پاریس
ISBN: 978-2-914245-7-08

مقدمه

     هموطنان عزیز- دانشمندان و اهل قلم.

بعد از عرض ارادت به همه هموطنان عزیز، خصوصاً آنهائی که قلب شان برای مادروطن، برای حفظ فرهنگ و زبان های محبوب ما دری، پشتو، اوزبکی، هزاره گی و دیگر زبان ها و لهجه های وطنی ما که سخت مورد تاخت و تاز قرار گرفته می تپد، عرایض چند خدمت تقدیم میگردد.

متأسفانه از حدود نیم قرن به اینسو، حوادث ناگوار و متواتری که بالای کشور عزیزِ ما و هم میهنان ما وارد آمد و تا امروز هم دوام دارد؛ در نتیجة آن قشر روشنفکران قسماً قربانی و متباقی را مجبور به ترک دیار و ماوا نمودند تا زنده گی در غربت و عزلت را قبول نمایند. خطر اینهم موجود است تا ارزشهای فرهنگی ملی (زبان و ادبیات) ما نیز مانند دیگر آثار تاریخی و مردمی دستخوش محو و نابودی قرار گیرند.

برای حفظ زبان و طرز گفتار مردم ساکن مناطق مختلف کشور (ازهرقوم و تباری که بوده و هستند)، اولتراز همه تدوین یک قاموس عمومی زبانهای رائج و اصطلاحات ملی ومحلی کلیة اقوام یک امر مبرم و ضروری دانسته می شود.

ازینکه اکثریت ادبا و دانشمندان محترم و صاحبان قلم اهم اکنون پراگنده در اروپا و امریکا بسر میبرند، امکان تدوین چنین اثر بوسیلة یک مجمع مشخص از خبرگان با صلاحیت موجود است. چون اجتماع آنان طور دوامدار ممکن نمی باشد، امکان این موجود است تا هریک نظر به صلاحیت و معلومات مشخص یک ساحة معین (مثلاً قندهار یا بدخشان و غیره) را به عهده گیرند و در اخیر نتائج کار انفرادی باهم توحید گردد. اما شرط اساسی و مهم اینکار اینست تا گرایشهای سیاسی، عقیده وی، قومی ولسانی و اینکه من کیم و تو کی هستی؟ یا چه بودی؟ را به یک سو نهاده و تنها و تنها هدایت حق خدمت به مادروطن هادی و رهنما میباشد، از مشوره ها و تماس دائمی و همرائی با عدة از شخصیت های اهل فرهنگ نیز ضرور میباشد.

ناگفته نباید گذاشت که اقدام نیز و خیرخواهانة عدة از هموطنان ما درین را و در گذشتة نچندان دور به عکس العمل های منفی، حتی طعنه و تمسخر چند نفر (که شاید ناشی از عقدة خودخواهی و خودی بوده باشد) مواجه شده، بعدم موفقیت انجامیده است.

انجمن فرهنگ افغانستان «انتشارات بامیان» اخیراً بازهم از طریق این مرام نیک دست به کار زده، مجموعة اصطلاحات و لغات عامیانة افغانستان، اثر محترم «عبدالله افغانی نویس» را اساس کار قرار داده، به رویت دواوین شعرا و آثار نویسندگان ارجمند گذشته و حاضر تا آنجا که موجود و میسر بوده تحقیق و جست وجو نموده، لغات و اصطلاحات دیگری را دریافت وبه مجموعة مذکور افزوده، تحت عنوان «فرهنگ گذرگاه» تدوین نموده است.

با ذکر مطالب فوق قابل یادآوری میدانم که بنابر عدم دسترسی به آثار و مراجع دیگر از یک طرف و بضاعت اندک اینجانب، مجموعة حاضر کامل و کافی نمیباشد. بنااً از عموم دانشمندان و ادبای بادرد و صاحب اندیشة وطن احترامانه تمنا دارم تا با همکاری با این انجمن در تکمیل و توشیع این مجموعه و تدوین یک فرهنگ جامع و ملی (بطوریکه در بالا ذکر شد، بدون تبعیض و … ) به ندای این انجمن جواب مثبت و مؤثر دهند و نامی از خود در تاریخ فرهنگ و ادب وطن دوست داشتنی بجا آرند.

 در اخیر از دوست بسیار محترم و دانشمند حلیم قیومی که در تصحیح این اثر بامن همکاری بی شائبه نموده و با نوشتن تقریظی این مجموعه را زینت داده است، صمیمانه تشکر میکنم.

از دختر عزیزم پروین جان که پشتی کتاب را دیزاین نموده تشکر نموده و همیشه آرزوی خوشبختی برایش دارم و همچنان از امین جان و ولید جان پسرانم که در امور کامپیوری مرا یاری رسانده اند، موفقیت و آرزوهای نیک خودرا بدرقة راهشان می نمایم.

عارف عزیز
فرانسه انتشارات بامیان
انجمن فرهنگ افغانستان