عنوان کتاب:       فرهنگِ گذرگاه

 لغات و اصطلاحات عامیانه و گفتاری دری  افغانستان 

 دوین و نگارش: تورپیکی و عارف عزیز
تقریض و تصحیح:            عبدالحلیم قیومی
دیزاین پشتی:      پروین عزیز
تعداد صفحه 450
سال نشر 2017

انجمن فرهنگ افغانستان «انتشارات بامیان»
قیمت:                           35 یورو

راجستر کتابخانة عمومی فرانسه – پاریس
ISBN: 978-2-914245-7-08

مقدمه

     هموطنان عزیز- دانشمندان و اهل قلم.

بعد از عرض ارادت به همه هموطنان عزیز، خصوصاً آنهائی که قلب شان برای مادروطن، برای حفظ فرهنگ و زبان های محبوب ما دری، پشتو، اوزبکی، هزاره گی و دیگر زبان ها و لهجه های وطنی ما که سخت مورد تاخت و تاز قرار گرفته می تپد، عرایض چند خدمت تقدیم میگردد.

متأسفانه از حدود نیم قرن به اینسو، حوادث ناگوار و متواتری که بالای کشور عزیزِ ما و هم میهنان ما وارد آمد و تا امروز هم دوام دارد؛ در نتیجة آن قشر روشنفکران قسماً قربانی و متباقی را مجبور به ترک دیار و ماوا نمودند تا زنده گی در غربت و عزلت را قبول نمایند. خطر اینهم موجود است تا ارزشهای فرهنگی ملی (زبان و ادبیات) ما نیز مانند دیگر آثار تاریخی و مردمی دستخوش محو و نابودی قرار گیرند.

برای حفظ زبان و طرز گفتار مردم ساکن مناطق مختلف کشور (ازهرقوم و تباری که بوده و هستند)، اولتراز همه تدوین یک قاموس عمومی زبانهای رائج و اصطلاحات ملی ومحلی کلیة اقوام یک امر مبرم و ضروری دانسته می شود.

ازینکه اکثریت ادبا و دانشمندان محترم و صاحبان قلم اهم اکنون پراگنده در اروپا و امریکا بسر میبرند، امکان تدوین چنین اثر بوسیلة یک مجمع مشخص از خبرگان با صلاحیت موجود است. چون اجتماع آنان طور دوامدار ممکن نمی باشد، امکان این موجود است تا هریک نظر به صلاحیت و معلومات مشخص یک ساحة معین (مثلاً قندهار یا بدخشان و غیره) را به عهده گیرند و در اخیر نتائج کار انفرادی باهم توحید گردد. اما شرط اساسی و مهم اینکار اینست تا گرایشهای سیاسی، عقیده وی، قومی ولسانی و اینکه من کیم و تو کی هستی؟ یا چه بودی؟ را به یک سو نهاده و تنها و تنها هدایت حق خدمت به مادروطن هادی و رهنما میباشد، از مشوره ها و تماس دائمی و همرائی با عدة از شخصیت های اهل فرهنگ نیز ضرور میباشد.

ناگفته نباید گذاشت که اقدام نیز و خیرخواهانة عدة از هموطنان ما درین را و در گذشتة نچندان دور به عکس العمل های منفی، حتی طعنه و تمسخر چند نفر (که شاید ناشی از عقدة خودخواهی و خودی بوده باشد) مواجه شده، بعدم موفقیت انجامیده است.

انجمن فرهنگ افغانستان «انتشارات بامیان» اخیراً بازهم از طریق این مرام نیک دست به کار زده، مجموعة اصطلاحات و لغات عامیانة افغانستان، اثر محترم «عبدالله افغانی نویس» را اساس کار قرار داده، به رویت دواوین شعرا و آثار نویسندگان ارجمند گذشته و حاضر تا آنجا که موجود و میسر بوده تحقیق و جست وجو نموده، لغات و اصطلاحات دیگری را دریافت وبه مجموعة مذکور افزوده، تحت عنوان «فرهنگ گذرگاه» تدوین نموده است.

با ذکر مطالب فوق قابل یادآوری میدانم که بنابر عدم دسترسی به آثار و مراجع دیگر از یک طرف و بضاعت اندک اینجانب، مجموعة حاضر کامل و کافی نمیباشد. بنااً از عموم دانشمندان و ادبای بادرد و صاحب اندیشة وطن احترامانه تمنا دارم تا با همکاری با این انجمن در تکمیل و توشیع این مجموعه و تدوین یک فرهنگ جامع و ملی (بطوریکه در بالا ذکر شد، بدون تبعیض و … ) به ندای این انجمن جواب مثبت و مؤثر دهند و نامی از خود در تاریخ فرهنگ و ادب وطن دوست داشتنی بجا آرند.

 در اخیر از دوست بسیار محترم و دانشمند حلیم قیومی که در تصحیح این اثر بامن همکاری بی شائبه نموده و با نوشتن تقریظی این مجموعه را زینت داده است، صمیمانه تشکر میکنم.

از دختر عزیزم پروین جان که پشتی کتاب را دیزاین نموده تشکر نموده و همیشه آرزوی خوشبختی برایش دارم و همچنان از امین جان و ولید جان پسرانم که در امور کامپیوری مرا یاری رسانده اند، موفقیت و آرزوهای نیک خودرا بدرقة راهشان می نمایم.

عارف عزیز
فرانسه انتشارات بامیان
انجمن فرهنگ افغانستان

  اسم کتاب :                               با سپیدهء مهر
گزینة شعر :                                 عزيز پایيز
خزان 2014
تيراژ :                                         ٥٠٠ جلد
دیزاین پشتی: تورپیکی عزیز
امور چاپ و کامپیوتر: عارف عزیز

 

• انجمن فرهنگ افغانستان كه يك موسسة غير انتفاعي ميباشد، افتخار دارد كه از شروع فعاليت خود تا كنون اضافه از 100 عنوان كتاب را طبع به خدمت هموطنان عزيز قرار داده است.
• ليست اين كتاب ها:

•         تاریخ

  • 1.       شرح زنده گي « محمودطرزي» – بقلم عبدالوهاب طرزي
  • 2.       تاج التواريخ (خاطرات اعليحضرت امير عبدالرحمن خان) در دوجلد          
  • 3.       زنان افغان (تعليم وفعاليت هايي اجتماعي درعصراماني) اثر مي اسکنازي                
  • 4.       گريوه نشينان (افغانها، پاسداران قلب آسيا) اثرميکائيل بيري- ترجمه حليم قیومی           
  • 5.       امپراطوري يفتلي ها – اثر ظفرپيمان
    6.       صفحاتي از تاريخ معاصر افغانستان ـ نوشته اي از سردار محمد رحيم ضيايي
    

  • فرهنگ و مردم

  • 7.   رباعيات خواجه عبدالله انصاري                       
  • 8.   الهي نامه خواجه عبدالله انصاري                     
  • 9.    نوروز خوش آيين – اثر اکادمسين دکتوراحمدجاويد                  
  • 10.   بخوان و بنويس (کتاب آموزش زبان دري براي کودکان) اثر ضياء الله ضیاء عزیز  
    
  • 11.   رهنماي کابل ـ اثرمحمدناصرغرغشت               
  • 12.   ضرب المثل هايي گلچين – گردآورنده سيمين حيدرفضل            
  • 13.   سيرتصوف درافغانستان – اثر دکتورعبدالحي                  
  • 14.   آشپزي افغاني تأليف سيمين حيدرفضل (به لسان آلماني)  

  • شعر و ادبیات

  • 15.   ورقها – مقالات مرحوم دکتورآصف سهيل                    
  • 16.   شيون آوارگان اثر عزيز احمد نوري (اشعار)                 
  • 17.   ارمغان ازاشعار – مجموعة شعري مرحوم دکتورآصف سهيل                    
  • 18.   شاه ولايتمآب درنغمات ملكوتي مولاناي روم : اثر دكتور اسدالله رايد                    
  • 19.   هذيان  هاي دورِ غربت –  مجموعة داستانهاي كوتاه از رهنورد زرياب                  
  • 20.   سردار محمد رحيم ضيايي « شيون كابلي» تأليف ولي احمد نوري               
  • 21.   تولد فجر –  اثر سليمان راوش             
  • 22.   ”چاربيتي هاي گلچين“ تورپيكي عزيز              
  • 23.   ”از چاهسارِ مغرب“ مجموعه اشعار عفيف و پايير           
  • 24.   فرياد دل “مجوعة رباعيات” از شيما عزيز ملكيار                       
  • 25.   سردار محمد رحيم ضيايي “شيون كابلي” زندگي و اشعار ـ ولي احمد نوري           

  • اجتماعیات

  • 26.   قانونگزاري کار – اثر دکتورعلي محمد ذکريا                
  • 27.   زن درافغانستان وجهان – اثر عبدالحميدمبارز     
  • 28.   كرونولوژي رويداد هاي مهم افغانستان – ١٩٠١ تا امروز – اثر دكتور علي محمد ذكريا
    
  • 29.   عبور ازتنگناي سرنوشت (تحليلي ازاوضاع سياسي افغانستان) – اثر عطانورزائي
  • 30.   آميزش و تعارض بين دين و سياست در افغانستان – اثر محمدقاسم فاضلي               
  • 31.   نگاهي به ديموكراسي در فرهنگ سياسي اسلام و افغانستان ـ دكتور خليل الله قديري            
  • 32.   مباحث در بارة حقوق، شرح مختصر يك تعداد قواعد و نظام هاي حقوقي ـ دكتورهاشم ساعد
    
  • 33.   گنجينة نامها در افغانستان ومعرفي مختصر زنان و نامدار ـ ولي احمد نوري              
  • 34.   افغانستان گلستان اقوام ـ ولي احمد نوري                      
  • 35.   گريز از باران، به زير ناودان ـ مجموعة مقالات ـ محمدنعيم بارز   
  • 36.   سازمانها و مطبوعات مقاومت اثر سيد وليد ساعد            
  • 37.   افغانستان معاصر از دید نوین. (دیموکراسی در گرو سنت ها). مؤلف : محمدحسن مسرور

  • بیدل:

  • 39.   تجلي دوست “تركيب بند و ترجيع بند” حضرت بيدل به كوشش عارف عزيز           
  • 40.   نقطۀ از نقش بيدل، يا لوحة گلچيني دل ـ گردآوري و اهتمام سلطان احمد كوكچه               
  • 41.   گزيدة غزليات بيدل ـ به كوشش عبيد صافي                   
  • 42.   گزيدة رباعيات و اشعار بيدلانه ـ به كوشش عبيد صافي    
  • 43.   بیوگرافی حضرت ابوالمعانی بیدل – تطبع و تألیف : حمیدالله مخدوم زاده    
  • 44.   مخمسات و غزلیات بحر طویل – به کوشش عبید صافی     
  • 45.   زمزمه هايي غرب – مجموعة شعري دکتور رفيق شمعريز  
  • 46.   رهايي ـ اقتباس و نگارش عزيز پائيز “تشريح اشعار مولاناي بلخ”  
  • 47.   وجه دین – روش تأویل نزد ناصرخسرو – به کوشش عزیز پائیز    
    

    اسلام:

  • 48.   هزار حقيقت علمي قرآن مجيد ـ ترجمه از فرانسوي دكتور شفيق يونس       
  • 49.   انكشاف طب سنتي اسلامي در ادوار تاريخ ـ دكتور شفيق يونس     

  • نباتات

  • 50.   طب سنتي در افغانستان ـ دكتور شفيق يونس       
  • 51.   جهان نباتات مظهر قدرت الهي ـ دكتور شفيق يونس        
  • 52.  حکمت و نقش نباتات قرآنی و احادیث مبارک در حفظ سلامت بدن

 

 

 

وضعيت امروزي افغانستان طوريست كه ما بايد گذشتۀ خود و وطن خويش را از لابلاي تاريخ جستجو كنيم تا باشد كه بدبختي و بحران امروز را به تحليل گرفته آيندۀ و بازسازى فرداى وطن عزيزما افغانستان را تهداب بگذاريم. خصوصاً كه نسل جوان ما امروز كه مردان آيندۀ اين ديار خواهند بود از تاريخ وطن بي خبر نبوده و بدانند كه ما كيستيم؟ و نياكان ما كي ها بودند؟ سرزمين ما كجا بوده و وسعت خاك آن در طول تاريخ از كجا به كجا مي رسيد و حالا به كدام وسعت محدود شده است؟

بدين منظور انجمن فرهنگ افغانستان تصميم گرفت تا كتاب ذيقيمت سراج التواريخ امير حبيب الله خان سراج الملت را به صورت مداوم را باز نويسي كرده و بدين وسيله به نسل جوان افغان هديه نمايد.

خاطر نشان بايد ساخت كه در رسم الخطي كه اصل آن بچاپ رسيده، كدام تغييري آورده نشده، همچنان نقطه گذاري در آن مراعات نشده زيرا اصل آن چنين است و نبايد اصليت آن تغيير كرده و تصرفي در آن وارد گردد.  بايد متذكر شد كه شايد اغلاط طباعتي نيز در متن كتاب به مشاهده ميرسد و اصلاح آن از صلاحيت اين قلم نبوده و طوري كه نوشته شده آنرا انتقال مي دهيم كه البته خوانندگان اين امانت داري ما را درك خواهند نمود.

اميد است كه درين راه كه بسي بزرگ است خداوند ما را توفيق دهد و روح و روان جناب محترم زنده ياد “فيض محمد كاتب هزاره” را كه يك دانشمند و نويسندۀ بزرگ اين سرزمين بوده و افتخار آن به هر فرد افغان ميرسد شاد گرداند.

البته اگر خداوند توفيق دهد بعد از تكميل آن بصورت كتاب نيز انتشار خواهد يافت .

قسمت اول:
قسمت دوم:
قسمت سوم:
قسمت چهارم:
قسمت پنجم:
قسمت ششم:

DICTIONNAIRE MULTILINGUE DES PLANTES UTILES ET LEURS USAGES TRADITIONNELS
Arabe, Anglais, Français, Allemand, persan, Pashtô, Urdû, Hindî, Sanskrit, Chinois, Portugais, Russe, Espagnol
Auteur : Dr. Chafique YOUNOS
ISBN : 978 -2914542-20-3
Prix : 25€
360 pages  15/21 cm
bon_de_commande

The “Multiling dictionary of plants and their traditional uses” contains more than 1000 species of spice, dye, dietary, medicinal, industrial, and ornamental plants collected in 726 monographs.

Each mpnograph starts with the scientific Latin name and the possible synonyms of the Latin name. The plant family is also mentioned. Afterwards, the vernacular names are listed in Arabic, Chinese, English, French, German, Hindi, Italian, Pashto, Persian (Dari, Iranian, Tadjik), Portuguese, Russian, Sanskrit, Spanish, Turkish, an in Urdu (Pakistani).

The used parts of the plants and their traditional uses in different civilizations and in different regions of the world are included in this dictionary in the end of each monograph.

This dictionary could be a work tool for searchers in ethno-botany, ethno-pharmacoloy, and in ethno-medicine.

It could be also a precious need for farmers and traders of plants, for tourists, for household, emigrants, and for every person living far his country.

A plant has several names in many countries. Inversely, several plants can have the same vernacular name. This makes the task of populations and plant users more difficult. Thus, this dictionary facilitates the understanding between populations of various societies.

At the end, the mention of the used parts and their traditional uses help searchers and other users in their steps and also in the choice of their methodology of work.

صديق رهــپو طـرزی، روز پنــجشنبه ۱۴ حـوت ۱۳۲۰ هـ.خ. برابربا۵ مارچ ۱۹۴۲ع. در كوچه حضرت ها واقع شور بازار در كابل پایتخت افغانستان به دنيا آمد.

محمد حسين طرزی، پدرش باخانواده يكجا، به وسيله حكومتی که در آن خانواده نادر، زمام امور قدرت سیاسی را به دست داشتند، به جرم گفتن اين گپ كه ٫٫ من به مرد خدمت نموده و از نامرد را نمی توانم،، نخست از وزارت خـارجـه اخراج۱۳۱۱/ ۱۹۳۲، گردید.

او زبان ترکی را از کودکی با یاری عبدالخالق طرزی، فراگرفته بود. همچنان در مکتب حکام که در زمان امانی برای تربیه و آموزش، ماموران عالیرتبه، گشایش یافته بود، این زبان به حیث زبان دوم تدریس می گردید.

او با استفاده از این زبان، در شرکت ساختمانی آباد که از سوی معماران ترکی اداره می شد، کار ترجمانی را پیش می برد.

پس از آن که نادر به قتل رسید، فشار بر هواداران امان الله خان بیش تر گردید. پدرش که در این حلقه برای نبرد پیوسته بود، در ماه جوزای ۱۳۳۲/ می۱۹۴۲، به هرات تبعيد گرديد. در آن هنگام او کودک دوماهه یی بیش نبود.

درس ابتدايی راپایان نبرده بود که پدر و مادرش را در مدت کوتاهی یکی پی دیگر از دست داد. ۱۳۳۶/۱۹۵۷.

او با وجود درد سر های زیاد، به درس در مكتب های گونه گونه در ولايت های مختلف كشور مانند : هرات، ميمنه و مزار ادامه داد. در پایان، از ليسه سلطان غياث الدين غوری درهرات فارغ گردید. ۱۹۶۳/ ۱۳۴۲. به پايان رساند.

تحصيل عالی را در دانشكده  حقو ق و علوم سياسی، دانشگاه كابل با درجه عالی، به پايان رساند. ۱۹۶۷/ ۱۳۴۶.

هنگام تحصيل در دانشگاه كابل، به جنبش محصلان پيوست و سپس عضویت حزب د موكراتيك خلق افغانستان را پذیرفت.

به جای رفتن به خدمت عسكری، به مدت شش سال کار تدریس را انجام داد. دراين مدت، در مکتب هایی مختلف، در ولايت های گونه گون كشور، به تدريس ادبيات پارسی، دست زد.

هنگام زنده گی و كار در كابل، زبان انگليسی را در امريكن سنتر و بریتیش كنسول، فرا گرفت.  او با برگردان برخی اثرها از همين زبان، همكاری قلمی را نخست با روزنامه انیس و پس از آن، با نشريه های مختلف  كابل  آغاز نمود.

پس از پايان دوره عسكری، در بخش های گونه گون مطبوعات به كار پرداخت..

اين كار را ازهفته نامه ژوندون در حالی که دهه مردم سالاری یا دموکراسی، روز های پایانش را پشت سر می گذارد، شروع نمود. ۱۹۷۳/ ۱۳۵۲.

تنفس آزاد بیان، دراین هوای تازه، با كودتای نظامی سرطان۱۳۵۲/ جولای ۱۹۷۳، خفه گردید.

او پس از این حادثه، با ح. د.خ.ا، به خاطر جانبداری اين حزب از كودتا، بريد.

سپس، در مسابقه يی كه براي گرفتن بورس تحصيلی در وزارت اطلاعات و كـلتور بـرپا شد، بورس پلان كولمبو را به دست آورد. به اين گونه به شهر سيدنی در آستراليا، براي تقويه زبان انگليسی از ۲۹ جنوری تا ۳ جولای ۱۹۷۴، به سر برد.

با بازگشت از آستراليا، به كار در روزنامه ا نيس پرداخت.

در اين روزنامه، دست به برگردان صدها مقاله از روزنامه های معتبر جهان زد. همچنان به نوشتن صدها تبصره سياسي در نشريه های پايتخت پرداخت.

باری به نوشتن داستان های كوتاه پرداخت. بر پيشانی برخی از اين ها، مهر غیر قابل نشر است، خورد.

در ماه های آغاز كودتای نظامی ثور۱۳۵۷/ اپريل ۱۹۷۸، از كار اخراج و د رخانه نظر بند گرديد. در ايــن هنگام به نبرد زير زميني عليه رژيم دست زد. سرطان ۱۳۵۷ تا ۱۳۵۹.

بعد، این کار ها را پیش برد: رییس روزنامه حقيقت انقلاب ثور نشريه وزارت اطلاعات و كلتور، معاون همین  روزنامه که نشریه  كميته مركزی ح. د. خ. ا. گردید، بعد کار هفته نامه دهقان را پیش ببرد، به حیث سفير به سوفيه، پـايتخت بلغاريا فرستاده شد، مدير شعبه  دوم سياسی وزارت خارجه گردید، مدير مسوؤل روزنامه انگليسی زبان كابل تايمز شد، معاون شعبه روابط بين المللی ح. د. خ.ا. گردید.

سپس به حیث ریيس شــعبه روابــط بين المللی حزب  وطن، تا روز ۲۷ ثور ۱۳۷۱ کار نمود.

درتركيب هيئت حزب وطن به دعوت حزب سوسيال دموكرات جرمنی، براي دريافت يك راه حل سياسی به اين كشور سفر نمود. دراين جريان، با حزب های گونه گون  ج. ف. جرمنی مذاكره نمود.۱۳۷۰.

عضو سازمان های اجتماعی چون: انجمن نويسنده گان، اتحاديه روزنامه نگاران، اتحاديه حقوق دانان افغانستان بود.

اثر ها

در میان سال های ۱۳۵۵ تا ۱۳۸۹ اثر هایی را آفرید:۱- سيد جمال الدين افغان در آینه مطبوعات افغانستان (۱۹۷۶)، ۲- اسيران جنگ چيــلی،۳- نبرد انديشه و ادبيات، ۴– سالگرد، نمایشنامه یی از پ. چخوف.۵- با چراغی در بخش تاريك روان. نوشته داستایوسکی،.۶- خنده، گزينه یی از داستان ها كوتاه. اثر ويليام سارويان، نویسنده ارمنی-امریکایی. ۷- چه گوار، زنده گی نامه یی از  چه گوار، ۸- باز سازی: تفكر نو برای ما و جهان، نوشته م. گرباچف.۹- فالبين،. گزينه يی از داستان های كوتاه نويسنده گان  هند.۱۰- دست ها. گزينه يی از داستان ها ی كوتاه نویسنده گان چين.۱۱- مرد رقصنده. گزينه یی از داستان های كوتاه نويسنده گان جاپان .۱۲- ویراستاری تک قطره های درد، شعر هایی از  ابن حبیب.(۲۰۱۰)

یادادشت: برخی از این اثر ها برایش جایزه هایی را به همراه آوردند. برخی از اثر هایش پس از به قدرت رسیدن مجاهدان، به آتش کشیده شدند.

پناهنده سياسی

او در ماه سرطان ۱۳۷۱، به حيث پناهنده سياسی، وارد شهر هامبورگ واقع در شمال جرمنی گرديد. به خيمه گاه پناهنده گان در شرق جرمنی فرستاده شد.

از همان جا دست به اولين ترجمه در  پناه گاه پناهندهگان در دهكده راينزدورف زد.۱۳۷۲. اين اثر، زير نام تا نكی، تا نكی، تمام پادشاهی ام به تا نكی در روزنامه كيهان لندن در شماره ۵۰۴، تاريخ ۱۵ ثور ۱۳۷۳، به دست نشر سپرده شد.

از همين جا، دست به تماس با ديگر روشنفكران كشور در جرمنی، و ساير كشورهای جهان،  برای آغاز يك كار روشنگرانه زد. بــا يـك گروه از افغانان پناهنده، پس ازجر و بحث فراوان و بررسی همه جانبه، با نگاه نقادانه از وضعيت پيشين، به ويژه چارچوب تنگ نگاه ايديولوژيك به مساله ها، توانستند تا كانون روشنگران افغانستان  را بنياد گذارند. او درجلسه موسس، به به حيث رئيس كانون  برگزيده شد.۲۵ میزان ۱۳۷۴. بعد، به حیث مـحرر و دبير فصلنـــامه روشنی نشريه كانون روشنگران افغانستان  برگزيده شد. او تا سال ۱۳۸۰ به این کار ادامه داد.

باید یاد آور شد که حادثه های پس از حضور جامعه جهانی به کشور و تمرکز توجه به آن جا، از یک سو و پراگنده شدن اعضای کانون از جانب دیگر، ادامه نشر روشنی را با مانع رو به رو ساخت.

بنياد فرهنگی محمود طرزی او را به عضويت هيات امنا بر گزيد.

با نجوا عبدالله طرزی، به روز بیست ثور ۱۳۵۲، در كابل ازدواج نمود.

آنان دارای چار فرزند می باشند :

نبيذ پسر، یسنا دختر، نيسا، دختر و آمو، پسر.

صديق رهپو طرزی ، همین اكنون، در شهر گت تينگن Goettingen در جرمنی، به سر برده و به کار پژوهشی، نوشتن دیدگاه هایش در مورد مساله های گونان، وبر گردان نوشته ها از زبان انگلیسی به پارسی مشغول است.

بانو صالحه وهاب واصل بنت الحاج محمد غوث واصل که در 1960 م مطابق به 1339 هـ ، ش در شهر کابل چشم بدنیا گشود. بعد از گذشتاندن دوره ابتداییه دوره تعلیمات عالی را در لیسۀ زرغونه به اتمام رسانیده و بقیه تحصیلاتش را با درجۀ ماستری در رشتۀ تجارت و مارکیتنگ بدست آورده است. بانو وهاب واصل از سال 1989 از کشورش مجبور به فرار شد که مدت 18 سال اخیر را در کشور هالند با شوهرو چهار فرزندش(یک دختر و سه پسر)بسرمیبرد، وی در کشور هالند نیزبه کسب تحصیلات پرداخت و دررشته های مختلف نرسنگی تا درجه کدرنرس، حساب داری کمپیوتری وعملی، دفترداری و شناخت کمپیوتر کوشید و افتخار داشتن دیپلوم و یا شهادتنامه های آنهارا بدست آورد و مدت 14 سال به حیث کدر نرس در شفاخانه های مختلفه هالند ایفای وظیفه کرد. خانم وهاب واصل علاوه بروظیفۀ اصلی اش همیشه در صدد خدمت به کشور و هموطنانش بوده وبه شکل افتخاری با انجمن های مختلف زنان، مهاجرین افغان دراروپا و نهادهای فرهنگی بیرون مرزی همکار بوده و خدمات مزیدی را انجام داده است.

وی در سال 2009 به حیث مدر مسؤول و صفحه آرای فصلنامه بانو که یک نشریۀ اروپایست وازاتریش چاپ و نشر میشود انتخاب شد و درسال 2010مقام مدیر مالی کمیسیون سرتاسری زنان هالند را نیز کسب کرد. بانو وهاب واصل علاوه بر خدمات اجتماعی و فرهنگی اش نویسندۀ خوب و نقاش با استعدادیست که یکی از نقاشی های وی در سال 1357ش مطابق به 1978م در مسابقات نقاشی بین چندین کشورآسیایی مقام اول را کسب کرد.

بانوواصل علاوه بر اثر «مروارید گمشده» اش یک مجموعه شعری بنام «تک بیت های صالحه وهاب واصل» دارد که با خط و دیزاین های آرتست چیره دست کشورمحترم طواب وهاب کارشده، از چاپ برامده ومجموعۀ دوم تک بیت هایش با همین سبک و دیزاین بنام «بهترین گزیده های واهب» آماده چاپ است، همچنان دو مجموعه ویا گزینۀ دیگرغزل هایش بنام «صفای دل وعالم یقین»هم تکمیل و آمادۀ چاپ میباشد. بانو وهاب واصل استعداد شعری را از پدر به میراث برده است و اشعارش زیاد تر متأثر از اشعار بیدل بزرگ و مولانای بلخ بوده و زیاد تر در اشعارش سبک هندی و خراسانی و سبک کلاسیک را مشاهده میتوانیم. وی اشعار سپید و نیمایی هم دارد که با خوانش این مجموعه به سبک و گرایش آن به ساده گی پی خواهیم برد. نسبت جلوگیری از سوءتفامات قابل یاد دهانیست که خانم وهاب واصل اسم شعری اش را نسبت ملحوظات مجزاءعینی فرهنگی«واهب» انتخاب نموده و کتاب دیگری زیر عنوان «زن و استفادۀ سوء از زن در شرق و غرب» هم روی دست دارد که به زودی از مطالۀ آن لذت خواهیم برد.
برای محترمه وهاب واصل موفقیت های مزید ارزو کرده قلم شان را رسا و پر بار می خواهیم.

انكشاف طب سنتي اسلامي در ادوار تاريخ

تأليف: محمدشفيق يونس”استاد اتنوبوتانيك در يونيورسيتي متز – فرانسه
امور كامپيوتري: عارف عزيزانجمن
فرهنگ افغانستان
انتشارات باميان
شهر ليموژ – فرانسه
تعداد صفحات: 280 صفحه
تعداد نشر: 1000 جلد
سال نشر:   1387ش / 2009ع
ISBN : 978-2-914245-30-2
قيمت : 16.50 يورو